Kişilik bozuklukları, kişinin düşünme tarzı, duygusal tepkileri, ilişki kurma biçimi ve davranışları üzerinde kalıcı ve esnek olmayan düşünceleri ve davranışlarının bulunduğu zihinsel sağlık sorunlarıdır. Bu bozuklukların oluşumunda genetik yatkınlık, bağlanma ve erken dönem çocukluk yaşantıları, travmatik olaylar, ailesel ve sosyokültürel faktörler etkilidir. Genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlarlar ve yaşam boyu devam ederler.

Kişilik Bozuklukları, a, b ve c kümesi olacak şekilde 3 kümeye ayrılır:

A Kümesi Kişilik Bozuklukları:

  1. Paranoid Kişilik Bozukluğu: Kişinin sürekli olarak başkalarının kötü niyetli veya tehlikeli olduğunu düşünmesi, şüphecilik, kıskançlık ve düşmanlık hissetmesiyle karakterizedir.
  2. Şizoid Kişilik Bozukluğu: Toplumdaki diğer kişilere karşı ilgisizlik, duygusal zayıflık ve uzun süreli ilişkilerin kurulamamasıyla belirginleşir. Hayal dünyaları geniştir ve genellikle yalnız olmaktan memnundurlar.
  3. Şizotipal Kişilik Bozukluğu: Kişiler arası ilişkilerde bozulma, şüphecilik ve batıl inançlarla karakterizedir. Tuhaf görünümleri ve olağanüstü düşünceleri olabilir.

B Kümesi Kişilik Bozuklukları:

  1. Antisosyal Kişilik Bozukluğu: Vicdan eksikliği, toplumsal normlara uymama, dolandırıcılık, zorbalık, mülke zarar verme, madde kullanma veya satma gibi davranışları olabilmektedir.
  2. Borderline Kişilik Bozukluğu: Genelde tutarsız davranışlar sergilerler. İlişkilerde sorun yaşayabilirler ve kendine zarar verme eğilimi gösterme eğilimi görülebilir.
  3. Histriyonik Kişilik Bozukluğu: Dikkat çekme eğilimi vardır. Dramatik ifadeler ve düşük toleranslı oldukları için öfke sorunları olabilir.
  4. Narsisistik Kişilik Bozukluğu: Sürekli takdir ihtiyacı duyarlar. Karşısındaki insanın duygusunu ve düşüncesini önemsemeyebilirler. İnsanlara üstün olduklarını düşündürebilirler fakat içlerinde kırılgan bir özgüven vardır.

C Kümesi Kişilik Bozuklukları:

  1. Çekingen Kişilik Bozukluğu: Eleştirilere karşı fazlaca hassa olabildikleri için sosyal ilişkilerde geri çekilme veya kaçınma görülebilir.
  2. Bağımlı Kişilik Bozukluğu: İlişkilerde fazla itaatkar olabilirler çünkü yalnız kalmaktan, ayrılıktan çekinirler. Onay alabilmek onlar için önemlidir.
  3. Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu: Katı kuralları vardır. Planlı, disiplinli görülebilirler. Sorumluluklarına fazlaca zaman ayırdıkları için sosyal ve aile hayatı etkilenebilir.

Kişilik bozukluklarının tedavisi genellikle uzun vadeli ve multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bilişsel-davranışçı terapi, dialektik davranış terapisi, ilaçlar ve destekleyici terapiler gibi yöntemler kullanılabilir. Erken tanı, uygun tedavi ve destekleme önlemleriyle kişilerin yaşam kalitesi artırılabilir ve ilişkileri iyileştirilebilir. Ancak, tedavi süreci genellikle uzun ve zorlu olabilir, bu nedenle sabır ve destek önemlidir.